زمان تقریبی مطالعه: 14 دقیقه
 

ابزار تزیین (قرآن)





خداوند در قرآن کریم بعضی از مخلوقات خود را به عنوان زینت حیات دنیایی برای انسانها ذکر فرموده است که در ذیل به آنها اشاره می شود.


۱ - آب



قرآن کریم در مورد استفاده حضرت سلیمان علیه‌السلام از آب، برای تزیین کاخ خود چنین می فرماید: «قیل لها ادخلی الصرح فلما راته حسبته لجة وکشفت عن ساقیها قال انه صرح ممرد من قواریر...» به او گفته شد داخل حیاط قصر شو، اما هنگامی که نظر به آن افکند پنداشت نهر آبی است و ساق پاهای خود را برهنه کرد (تا از آب بگذرد اما سلیمان) گفت (این آب نیست) بلکه قصری است از بلور صاف ... .(برخی احتمال داده‌اند که حضرت سلیمان علیه‌السلام با جاری کردن آب از زیر صحن کاخ ـ که کف پوش شیشه‌ای داشت ـ درصدد آزمایش عقل و معرفت ملکه سبا بود. )

۲ - اسب



خداوند آفرینش اسبان سواری را، ابزار زینت برای زندگی انسانها می خواند: «والانعـم خلقها لکم... • والخیل... لترکبوها وزینة...» و چهارپایان را برای شما آفرید...• (و همچنین) اسبها ...تا بر آنها سوار شوید و هم مایه زینت شما باشد... .
دوست داشتنیهای امور زندگی، از قبیل اسبهای نشاندار، ابزار تزیین زندگی دنیا برای مردم می باشد: «زین للناس حب الشهوت من... والخیل المسومة... ذلک متـع الحیوة الدنیا...» محبت امور مادی، از ... اسبهای ممتاز ... در نظر مردم جلوه داده شده است...ولی اینها (در صورتی که هدف نهایی آدمی را تشکیل دهند،) سرمایه زندگی پست (مادی) است... .

۳ - الاغ



آفرینش الاغ، ابزار زینت سوارکاری و حمل بارهای سنگین بوده است: «والانعـم خلقها لکم... • وتحمل اثقالکم الی بلد... • ... والحمیر لترکبوها وزینة ویخلق ما لا تعلمون» و چهارپایان را برای شما آفرید...•و بارهای سنگین شما را به شهری حمل می کنند...• (و همچنین) الاغها را آفرید تا بر آنها سوار شوید و هم مایه زینت شما باشد و چیزها ( وسائل نقلیه دیگری) می‌آفریند که شما نمی‌دانید! .

۴ - ایمان



ایمان، زینت دلهای مؤمنان است: «... ولـکن الله حبب الیکم الایمـن وزینه فی قلوبکم...» ...ولی خداوند ایمان را محبوب شما قرار داده، و آنرا در دلهایتان زینت بخشیده... .

۵ - پسر



دوست داشتنیهای امور زندگی مثل فرزندان، ابزار تزیین برای زندگی دنیا است: «زین للناس حب الشهوت من النساء والبنین... ذلک متـع الحیوة الدنیا...» محبت امور مادی، از زنان و فرزندان ... در نظر مردم جلوه داده شده است...ولی اینها (در صورتی که هدف نهایی آدمی را تشکیل دهند،) سرمایه زندگی پست (مادی) است... . «... والبنون زینة الحیوة الدنیا...» ... و فرزندان زینت حیات دنیا هستند... .

۶ - ثروت



دوست داشتنیهای امور زندگی، مثل ثروت زیاد، ابزار تزیین زندگی برای مردم می باشد: زین للناس حب الشهوت من... والقنـطیر المقنطرة... ذلک متـع الحیوة الدنیا...» محبت امور مادی، از ... اموال هنگفت از طلا و نقره ... در نظر مردم جلوه داده شده است...ولی اینها (در صورتی که هدف نهایی آدمی را تشکیل دهند،) سرمایه زندگی پست (مادی) است... . (در «قناطیر مقنطرة» معانی مختلفی است که بازگشت تمامی آنها به فزونی و کثرت است. )
«المال والبنون زینة الحیوة الدنیا والبـقیـت الصــلحـت خیر عند ربک ثوابـا وخیر املا» مال و فرزندان، زینت حیات دنیا هستند، و باقیات صالحات (ارزشهای پایدار و شایسته) ثوابش نزد پروردگارت بهتر و امید بخش تر است.

۷ - چهارپایان



دوست داشتنیهای امور زندگی دنیا مثل چهارپایان و گاو و گوسفند و شتر، ابزار زینت زندگی برای مردم می باشند: «زین للناس حب الشهوت من... والانعـم... ذلک متـع الحیوة الدنیا...» محبت امور مادی، از ... چهارپایان... در نظر مردم جلوه داده شده است...ولی اینها (در صورتی که هدف نهایی آدمی را تشکیل دهند،) سرمایه زندگی پست (مادی) است... . «والانعـم خلقها لکم... • ولکم فیها جمال حین تریحون وحین تسرحون» وچهارپایان را برای شما آفرید...•و در آنها برای شما زینت و شکوه است به هنگامی که به استراحتگاه شان باز میگردانید و هنگامی که (صبحگاهان) آنها را به صحرا میفرستید.

۸ - زن



دوست داشتنی‌های امور زندگی مثل زن ، ابزار زینت و تزیین زندگی برای مردم می باشد: «زین للناس حب الشهوت من النساء... ذلک متـع الحیوة الدنیا والله عنده حسن المـاب» محبت امور مادی، از ... زنان... در نظر مردم جلوه داده شده است...ولی اینها (در صورتی که هدف نهایی آدمی را تشکیل دهند،) سرمایه زندگی پست (مادی) است و سرانجام نیک (و زندگی والا و جاویدان) نزد خداست.

۹ - زیورآلات



تهیه زیورآلات و ابزار تزیین، با گداختن و ذوب فلزات معدنی در کوره‌های آتش انجام می شود: «... ومما یوقدون علیه فی النار ابتغاء حلیة...» ... و از آنچه (در کورهها) برای بدست آوردن زینت آلات یا وسائل زندگی آتش روی آن روشن می‌کنند... . («ابتغاء حلیة» مفعول له برای «یوقدون» است. «حلیة» به معنای زیورآلات و وسیله زینتی است.)

۹.۱ - زیورآلات فرعونیان


فرعون و اطرافیانش، دارای زینتهای خدادادی در زندگی دنیا بوده اند: «وقال موسی ربنا انک ءاتیت فرعون وملاه زینة وامولا فی الحیوة الدنیا...» موسی گفت پروردگارا تو فرعون و اطرافیانش را زینت و اموالی (سرشار) در زندگی دنیا داده‌ای ... .
«قالوا ما اخلفنا موعدک بملکنا ولـکنا حملنا اوزارا من زینة القوم فقذفنـها فکذلک القی السامری» گفتند: ما به میل و اراده خود از وعده تو تخلف نکردیم، ولی ما مقداری از زینت آلات قوم را که با خود داشتیم افکندیم، و سامری اینچنین القا کرد. (در احتمالی منظور از «زینة القوم» زیورآلات آل فرعون است.)

۹.۲ - زیورآلات قارون


قرآن کریم در مورد برخورداری قارون، از زینتهای خدادادی می فرماید: «ان قـرون کان من قوم موسی فبغی علیهم وءاتینـه من الکنوز... • فخرج علی قومه فی زینته...» قارون از قوم موسی بود اما بر آنها ستم کرد، ما آنقدر از گنجها به او داده بودیم... • (قارون) با تمام زینت خود در برابر قومش ظاهر شد... .

۹.۳ - زیورآلات بنی اسرائیل


قرآن کریم در مورد بهره مندی بنی اسرائیل، از زیورآلات می فرماید: «واتخذ قوم موسی من بعده من حلیهم...» قوم موسی بعد از (رفتن) او (به میعادگاه خداوند ) از زیور آلات خود ... ساختند... . «قالوا ما اخلفنا موعدک بملکنا ولـکنا حملنا اوزارا من زینة القوم فقذفنـها فکذلک القی السامری» گفتند: ما به میل و اراده خود از وعده تو تخلف نکردیم، ولی ما مقداری از زینت آلات قوم را که با خود داشتیم افکندیم، و سامری اینچنین القا کرد.

۹.۴ - زیورآلات دریایی


استخراج زیورآلات دریایی، ابزار تزیین برای پوشش تن می باشد: «وهو الذی سخر البحر... وتستخرجوا منه حلیة تلبسونها...» او کسی است که دریا را مسخر (شما) ساخت ... و وسائل زینتی برای پوشش از آن استخراج نمائید... . «وما یستوی البحران... وتستخرجون حلیة تلبسونها...» این دو دریا یکسان نیستند...و وسائل زینتی استخراج کرده می‌پوشید... .
آرایش تن به زیورآلات دریایی، از مواهب خداوند به انسانها می باشد: «وهو الذی سخر البحر... وتستخرجوا منه حلیة تلبسونها...» او کسی است که دریا را مسخر (شما) ساخت ... و وسائل زینتی برای پوشش از آن استخراج نمائید...

۱۰ - ستارگان



خداوند ستارگان را، ابزار تزیین آسمانها می شمارد: «ولقد جعلنا فی السماء بروجـا وزینـها للنـظرین» ما در آسمان برجهائی قرار دادیم، و آنرا برای بینندگان تزیین کردیم. (مقصود از «بروج»، بنا بر قولی، ستارگان است.) «انا زینا السماء الدنیا بزینة الکواکب» ما آسمان پائین را با ستارگان تزیین کردیم. «... وزینا السماء الدنیا بمصـبیح...» ...و آسمان پائین را با چراغهای (ستارگان) زینت بخشیدیم... .
«افلم ینظروا الی السماء فوقهم کیف بنینـها وزینـها...» آیا آنها به آسمانی که بالای سرشان است نگاه نکردند که چگونه ما آنرا بنا کرده ایم؟ و چگونه به وسیله ستارگان زینت بخشیده ایم؟ ... . «ولقد زینا السمآء الدنیا بمصـبیح...» ما آسمان پایین را با چراغهای پرفروغی زینت بخشیدیم... .(منظور از «مصابیح» ستارگان است.)

۱۱ - شیشه



در قرآن کریم استفاده سلیمان علیه‌السّلام از شیشه، در تزیین کاخ خویش چنین بیان شده است: «قیل لها ادخلی الصرح فلما راته حسبته لجة وکشفت عن ساقیها قال انه صرح ممرد من قواریر...» به او گفته شد داخل حیاط قصر شو، اما هنگامی که نظر به آن افکند پنداشت نهر آبی است و ساق پاهای خود را برهنه کرد (تا از آب بگذرد اما سلیمان) گفت (این آب نیست) بلکه قصری است از بلور صاف ... .

۱۲ - طلا



دوست داشتنیهای زندگی مثل طلا ابزار تزیین زندگی برای مردم است: «زین للناس حب الشهوت... والقنـطیر المقنطرة من الذهب... ذلک متـع الحیوة الدنیا والله عنده حسن المـاب» محبت امور مادی، از ... اموال هنگفت از طلا و نقره ... در نظر مردم جلوه داده شده است...ولی اینها (در صورتی که هدف نهایی آدمی را تشکیل دهند،) سرمایه زندگی پست (مادی) است و سرانجام نیک (و زندگی والا و جاویدان) نزد خداست.
«زین للناس حب الشهوت... من الذهب... ذلک متـع الحیوة الدنیا...» محبت امور مادی، از ... طلا ... در نظر مردم جلوه داده شده است...ولی اینها (در صورتی که هدف نهایی آدمی را تشکیل دهند،) سرمایه زندگی پست (مادی) است... .

۱۳ - قاطر



آفرینش استر ، برای زیبایی زندگی انسان می باشد: «والانعـم خلقها لکم... • ... والبغال والحمیر لترکبوها وزینة...» و چهارپایان را برای شما آفرید...• (و همچنین) استرها والاغ ها ...تا بر آنها سوار شوید و هم مایه زینت شما باشد... .

۱۴ - گیاهان



گیاهان، ابزار تزیین زمین هستند: «... حتی اذا اخذت الارض زخرفها وازینت...» ...تا زمانی که روی زمین زیبائی خود را (از آن) گرفته و تزیین می‌گردد... .

۱۵ - محصولات کشاورزی



دوست داشتنیهای امور زندگی مانند محصولات کشاورزی، ابزار زینت برای مردم بشمار می روند: «زین للناس حب الشهوت من... والحرث ذلک متـع الحیوة الدنیا...» محبت امور مادی، از ... زراعت ... در نظر مردم جلوه داده شده است...ولی اینها (در صورتی که هدف نهایی آدمی را تشکیل دهند،) سرمایه زندگی پست (مادی) است...

۱۶ - مظاهر طبیعت



خداوند، خالق مظاهر طبیعت برای زینت زمین می باشد: «انا جعلنا ما علی الارض زینة لها لنبلوهم ایهم احسن عملا» ما آنچه را روی زمین است زینت آن قرار دادیم، تا آنها را بیازماییم که کدامینشان بهتر عمل می‌کنند!.

۱۷ - نقره



دوست داشتنیهای زندگی مثل نقره ابزار تزیین زندگی برای مردم است: «زین للناس حب الشهوت... من الذهب والفضة... ذلک متـع الحیوة الدنیا والله عنده حسن المـاب» محبت امور مادی، از ... طلا و نقره ... در نظر مردم جلوه داده شده است...ولی اینها (در صورتی که هدف نهایی آدمی را تشکیل دهند،) سرمایه زندگی پست (مادی) است و سرانجام نیک (و زندگی والا و جاویدان)، نزد خداست.
«زین للناس حب الشهوت من... والفضة...» محبت امور مادی، از ...نقره... در نظر مردم جلوه داده شده است... .

۱۸ - پانویس


 
۱. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۷، ص۳۸۸.    
۲. نمل/سوره۲۷، آیه۴۴.    
۳. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۵، ص۵۲۲، ترجمه موسوی همدانی.    
۴. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۵، ص۴۸۱.    
۵. فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی، تفسیر الصافی، ج۴، ص۶۸.    
۶. نحل/سوره۱۶، آیه۵.    
۷. نحل/سوره۱۶، آیه۸.    
۸. آل عمران/سوره۳، آیه۱۴.    
۹. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۳، ص۱۴۸، ترجمه موسوی همدانی.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲، ص۴۵۶.    
۱۱. نحل/سوره۱۶، آیه۵.    
۱۲. نحل/سوره۱۶، آیه۷.    
۱۳. نحل/سوره۱۶، آیه۸.    
۱۴. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۲، ص۳۱۰، ترجمه موسوی همدانی.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۱، ص۱۶۱.    
۱۶. حجرات/سوره۴۹، آیه۷.    
۱۷. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۸، ص۴۶۷، ترجمه موسوی همدانی.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۲، ص۱۵۹.    
۱۹. آل عمران/سوره۳، آیه۱۴.    
۲۰. کهف/سوره۱۸، آیه۴۶.    
۲۱. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۳، ص۴۴۲، ترجمه موسوی همدانی.    
۲۲. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۲، ص۴۴۳.    
۲۳. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۲، ص۲۵۳.    
۲۴. آل عمران/سوره۳، آیه۱۴.    
۲۵. کهف/سوره۱۸، آیه۴۶.    
۲۶. آل عمران/سوره۳، آیه۱۴.    
۲۷. نحل/سوره۱۶، آیه۵.    
۲۸. نحل/سوره۱۶، آیه۶.    
۲۹. آل عمران/سوره۳، آیه۱۴.    
۳۰. ابن عاشور، التحریر و التنویر، ج۱۳، ص۱۲۰.    
۳۱. رعد/سوره۱۳، آیه۱۷.    
۳۲. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۱، ص۴۶۰، ترجمه موسوی همدانی.    
۳۳. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۰، ص۱۶۵.    
۳۴. یونس/سوره۱۰، آیه۸۸.    
۳۵. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۰، ص۱۶۸- ۱۶۹، ترجمه موسوی همدانی.    
۳۶. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۸، ص۳۷۲.    
۳۷. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۷، ص۴۲.    
۳۸. طه/سوره۲۰، آیه۸۷.    
۳۹. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۴، ص۲۶۷- ۲۶۸، ترجمه موسوی همدانی.    
۴۰. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۳، ص۲۷۰.    
۴۱. قصص/سوره۲۸، آیه۷۶.    
۴۲. قصص/سوره۲۸، آیه۷۹.    
۴۳. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۶، ص۱۱۶، ترجمه موسوی همدانی.    
۴۴. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۶، ص۱۶۳.    
۴۵. اعراف/سوره۷، آیه۱۴۸.    
۴۶. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۸، ص۳۱۸، ترجمه موسوی همدانی.    
۴۷. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۶، ص۳۷۱.    
۴۸. طه/سوره۲۰، آیه۸۷.    
۴۹. نحل/سوره۱۶، آیه۱۴.    
۵۰. فاطر/سوره۳۵، آیه۱۲.    
۵۱. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۷، ص۳۴، ترجمه موسوی همدانی.    
۵۲. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۸، ص۲۰۴.    
۵۳. نحل/سوره۱۶، آیه۱۴.    
۵۴. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۶، ص۱۰۶.    
۵۵. حجر/سوره۱۵، آیه۱۶.    
۵۶. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۲، ص۲۰۱، ترجمه موسوی همدانی.    
۵۷. صافات/سوره۳۷، آیه۶.    
۵۸. فصلت/سوره۴۱، آیه۱۲.    
۵۹. ق/سوره۵۰، آیه۶.    
۶۰. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۹، ص۳۵۱.    
۶۱. ملک/سوره۶۷، آیه۵.    
۶۲. نمل/سوره۲۷، آیه۴۴.    
۶۳. آل عمران/سوره۳، آیه۱۴.    
۶۴. آل عمران/سوره۳، آیه۱۴.    
۶۵. نحل/سوره۱۶، آیه۵.    
۶۶. نحل/سوره۱۶، آیه۸.    
۶۷. یونس/سوره۱۰، آیه۲۴.    
۶۸. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۰، ص۵۲، ترجمه موسوی همدانی.    
۶۹. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۸، ص۲۶۳.    
۷۰. آل عمران/سوره۳، آیه۱۴.    
۷۱. کهف/سوره۱۸، آیه۷.    
۷۲. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۳، ص۳۲۹، ترجمه موسوی همدانی.    
۷۳. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۱۲، ص۳۴۹.    
۷۴. آل عمران/سوره۳، آیه۱۴.    
۷۵. آل عمران/سوره۳، آیه۱۴.    


۱۹ - منبع



مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۸، ص۵۲، برگرفته از مقاله «ابزار تزیین».    


رده‌های این صفحه : تزیین | موضوعات قرآنی




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.